U blizini hotela „Evropa“, u samom srcu Tašlihana ―dijela Sarajeva nekada nastanjenog srpskim trgovačko-poslovnim patricijatom, a u prastaroj mahali―gradskoj četvrti Ferhadija nalazi se lijepa, historicistička, zgrada hotela „Astra“, otvorenog za publiku iza 1995. godine. Hotel je dobio ime po poznatoj istoimenoj radnji-trgovini cipelama koja se nalazila u prizemlju današnjeg hotela, a Sarajlije su opisivali ljude koji žive u toj zgradi i riječima: „Stanuju iznad Astre“ itd.
Zgrada ima neobičnu historiju. U toj historiji prepliću se generacije žena kao snažnih i dovitljivih aktera historije; ali i generacije ne baš snalažljivih poslovnih ljudi, intelektualaca i umjetnika: sve muškaraca. Na tom mjestu postojala je stara bosanska velika kuća koja je pripadala srpskoj porodici Ilić-Kerleta. Kerlete su u muškoj liniji izumrli 1880, a u ženskoj su se, u Sarajevu, ugasili smrću pisca i slikara Nikole Krstića, 2005. godine. Po svijetu su rasuti potomci dra Cvijeta Joba, Dubrovčanina i velikog diplomate SFRJ, čija majka je bila Olga iz kuće Ilić-Kerleta, tetka po majci poč. Nikole Krstića. Ilići su dobili nadimak, kasnije dio prezimena, Kerleta jer su od sultana imali privilegiju da nose skerletni čepken-muško gornje zlatom vezeno odijelo, sa razrezanim rukavima. Nisu bili ni Cincari ni Hercegovci, kao mnogi Tašlihani, nego srpski slobodni seljaci iz sarajevske Vrhovine, između Pala i Rogoušića, gdje im je bila i kula. Neko od Kerleta sišao je u Sarajevo oko 1780. godine i zatrgovčio se. Ali su u poreskim knjigama ostali i dalje zavedeni kao slobodni seljaci. Posljednji muški Ilić-Kerleta, bogat i ugledan trgovac, više puta je išao u Istanbul, skupa sa Andrićevim Gavrom Vučkovićem, na savjetovanja na Divanu, kao predstavnik hrišćanskih slobodnih seljaka. Taj Kerleta bio je oženjen od stare sarajevske srpske kuće Besarâ, kasnije Besarovićâ. Besare su starinom od Osata, blizu današnjeg Bratunca, a sa obje strane Drine, a iskon im je iz jednog posrbljenog albansko-vlaškog katuna. Njihov daleki rod su današnje Basare od Bajine Bašte, uključujući i slavnog pisca. Jedan od najstarijih pomena porodice u Sarajevu jeste zapis na jednom bakrenom sahanu u sarajevskoj Staroj crkvi, iz 1686. godine, koji glasi: „Sii bljudo Besare“. Kerletina nevjesta zvala se Mara Besarina, nadimkom Kâma (interesantna riječ! možda albanska?), a imala je još pet sestara i jednog brata, hadžiju i trgovca. U braku su se rađale ćerke, njih četiri, a jedino muško, Stojan, rodio se pet-šest godine pred dolazak Austro-Ugarske, oko 1873. godine. Međutim, ubrzo poslije rođenja sina mu, Kerletina zvijezda počela je da tamni. Evropu, a samim tim i Osmansko Carstvo, zahvatila je velika ekonomska kriza baš od te 1873. Ustanak u Bosni 1875. godine nanio je nesamjerljivu štetu veletrgovini i velikom poslovanju. Kerletina četiri broda natovarena pamukom u Aleksandriji, 1877. godine, njegova posljednja nada, potonula su ploveći prema Trstu negdje na otvorenom moru na Levantu. Jedinac Stojan umire od difterije, tada strašne bolesti koja je djecu ubijala na užasno mučećî način, pred samu austro-ugarsku okupaciju Sarajeva. Odmah iza okupacije, Ilić-Kerleta bankrotira i umire od kapi, još u srednjim godinama. U kući ostaje udovica Mara- Kâma sa četiri maloljetne ćerke. I onda, 1879. godine, dolazi do velikog požara Tašlihana kada je centar Sarajeva gorio, kada su nestale tolike kuće u današnjem dijelu oko hotela „Evropa“. Mnogi su u minutu spali na prosjački štap. Legende su se prepričavale, sa lutajućim prezimenima srpskog patricijata u njima (Jelići, Kraljevići, Hadžiristići, Ćukovići), kako je iz zapaljenih kuća teklo zlato i prepokrilo kaldrmu ispred zdanjâ do na drugi kraj sokaka. Mara ostaje u poluizgorjeloj kući. I upušta se u poslovnu avanturu: gradnju nove, po evropskom modelu građene, kuće, sa dućanom i spratnim stanovima pod najam. Posljednje zlato i nakit dati su na gradnju te kuće i osiguranje kredita u Zemaljskoj banci. Prije toga, Mara i njene sestre doživjele su jednu neugodnu porodičnu historiju koja ih je dodatno opametila. Brat-jedinac, ugledan poslovni čovjek i hadžija, školovan u Beču, ide, poredice, po kućama svojih pet sestara, objašnjava im da se trebaju popravljati neka skladišta u Brodu na Savi i da sestre treba da udare prstoznak na papir kojim daju saglasnost za te radove. One, sve nepismene, udaraju prstoznake, jer prema bratu jedinom gaji se i poštovanje i povjerenje. Ispostavilo se da su one, formalno-pravno dobrovoljno, prenijele sve nekretnine i prava iza oca na jedinog im brata. Poslije toga, sve te sestre, već u srednjim godinama, naučile su i da čitaju i da pišu. Kâma je poslije to objašnjavala: „Opeklo nas, pa smo naučile!“. Kuća je završena i Kâma je poljuljanu ekonomsku moć porodice ponovo uspostavila. Boreći se za tu obnovu, ona je prekoračila granice nacionalno-vjerske uskosti. Od četiri njene ćerke, tri su se udale za katolike: najstarija za austro-češkog barona i generala; srednja za korčulanskog Dalmatinca i grofa iz kuće de Varda koji se osjećao Italijanom, a bio je bankovni direktor u Sarajevu; najmlađa, za bankovnog direktora u Mostaru koji je bio Hrvat rodom iz Dalmatinske Zagore. Samo je jedna ćerka otišla u staru tašlihansko-cincarsku kuću Dukića; njen muž je bio takođe bečki student i bankovni direktor.
Kâma je u toj kući živjela u stanu na prvom spratu, sa ćerkom Milom i zetom konte Nikolom, i unucima Jelenom, Olgom i dječakom Paolom. Na spratu iznad, živjela je druga ćerka Stana i njen muž direktor Dukić, a oni nisu imali djece. Jelena, ćerka Milina i konte Nikolina, bila je nekada čuvena sarajevska ljepotica „Beba Vardina“. Beba je završila romanistiku u Beogradu, bila prevodilac i bibliotekar i u Sarajevu i Beogradu. Udala se u poznatu beogradsku porodicu Krstićâ iz koje je poticao i čuveni pisac dnevnika o beogradskom životu u drugoj polovini XIX vijeka, Nikola Krstić, a Jovan Cvijić im je bio prvi rođak. Iz tog braka Bebinog, rodio se sin Nikola, kasnije poznati sarajevski boem, pisac i slikar, povodom čije smrti je Abdulah Sidran napisao antologijsku pjesmu. I „Beba Vardina“ i njen brat dr Paolo de Varda, doktor prava, bili su veliki poznavaoci starina, posebno muslimanskih hamajlija i rimskog novca. Posjedovali su neprocjenjive zbirke tih predmeta, zatim starog srebra, ikona, itd. Sve je to vrijeme raznijelo, a njihovi pokušaji da stvore legat propali su jer grad Sarajevo nije imao sluha za njihove predloge. Tražili su povrat stana, nikada oduzetog, ali sa useljenim stanarem u nužni smještaj, a zbirke bi zavještali gradu zauzvrat. Dugo vremena, iza 1945. godine, taj stan na drugom spratu bio je nedostupan Vardinima i za njega su dobijali smiješnu kiriju od današnjih 4,5 eura za tromjesečje. Generacijama su sposobne i borbene žene održavale tu kuću, dok su se muškarci povlačili pred nedaćama. Iza Kâme došla je Mila a iza Mile Beba. Na kraju, Bebin sin Nikola upoznaje i ženi pjesnikinju i radio-urednika Anetu Benac, jednu visokotalentovanu i posebnu osobu. Aneta je unijela novi život u kuću i renovirala tavan zgrade kao veliki loft nalik na one po Nju Jorku ali još ljepši. Taj loft bio je pun ostataka kolekcije, i to je bilo sastajalište sarajevskih intelektualaca tokom osamdesetih godina XX vijeka. Tek iza rata, 1995. godine, Nikola Krstić je uspio da povrati čitavu zgradu i ostatke rasute porodične imovine. Sve je to unovčio, što je bilo jako pametno, i vjerovatno je Anetin savjet stajao iza toga. Aneta, čije je zdravlje stradalo u radnoj sredini i u ratu, nije imala djece sa Nikolom, ali su oni, kao par, bili kvintesencija sreće. Nekih deset godina živjeli su veselo i komotno, ali ne raskalašno, jer je porodica koja je otkupila kuću za hotel postupila fer prema, inače krajnje nepraktičnom, Nikoli. I onda je Nikola jedne večeri, u jesen 2005. godine, pred spavanje, tako kažu i tako pjeva Sidranova pjesma, pitao Anetu: „Draga, da li me voliš?“, a ona je odgovorila: „Da!“. Nikola je zaspao da se više nikada ne probudi i zakopan je na drugom katoličkom groblju u Koševu, u prvom redu, pred samim arkadama, u grobnici svoga djeda Nikole konta Varda, direktora Zemaljske banke, i blizu groba jednog od svojih rođaka, Hajnriha-Hinka Šlezingera, jednog od prvih sarajevskih fakultetski obrazovanih apotekara. Kâmina kuća, danas hotel „Astra“, pak, stoji uzgor, u svoj svojoj historicističkoj auri i građevnoj ljepoti, zahvaljujući novim vlasnicima koji je nisu čak ni nagrdili dogradnjama.
Nenad Filipović rođen je u Sarajevu 1962. godine. U istom gradu maturirao na Prvoj gimnaziji: klasični odsjek (latinski i starogrčki), a diplomirao orijentalistiku (turkologija, arabistika, iranistika i islamistika). Magistarske i doktorske studije iz historije Novog vijeka i islamistike studirao i uspješno završio u Beogradu, Beču i Princetonu. Ima jednu magistarsku tezu u rukopisu, a dvije doktorske takođe u rukopisu. Bio kustos Muzeja grada Sarajeva, asistent Balkanološkog instituta SANU u Beogradu, kataloger islamskih rukopisa u Firestone Library-Princeton University, asistent-istraživač na Princeton Univerzitetu, savjetnik Kulturne fondacije ENKA u Istanbulu. Trenutno voditelj Osmanskog arhiva Orijentalnog instituta u Sarajevu. Objavio preko 30 naučnih studija u periodici i dvije naučne knjige. Tri naučne knjige ima u rukopisu u svom koferu. Novinske članke nikada nije brojao. Voli da sluša Ferenca Fricsaya i Mariju Nemeth, pored mnogih drugih. Odmara se tako što ide na pijacu pa kuha po istilahu. Otac jednog sina kojim ima svaki razlog da se ponosi.